İşkolu Değişen İşçi, Sendikanın Yetki Tespitinde Dikkate Alınır mı?

İşkolu Değişen İşçi, Sendikanın Yetki Tespitinde Dikkate Alınır mı?
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, işkolu değişen işçinin sendikanın yetki tespitinde dikkate alınıp alınmayacağını karara bağlamıştır.

Toplu iş sözleşmesi kavramı Anayasa'nın 53. maddesinde düzenlenmiştir.

Maddenin birinci fıkrasına göre; “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”

Toplu iş sözleşmesi yetkisi ise, toplu iş sözleşmesi ehliyetine sahip kuruluş veya kişinin belli bir toplu iş sözleşmesi yapabilmesi için Kanunun aradığı niteliğe sahip olmasını gösterir.

6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun “ Yetki” başlıklı 41. maddesinin birinci fıkrasına göre; “Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”

6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” başlıklı 42. maddesi ise şöyledir:

“(1) Toplu iş sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı iş günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi bu genel açıklamalar ışığında 2022/550 E., 2022/1618 sayılı Kararıyla işkolu değişen işçinin sendikanın yetki tespitinde dikkate alınıp alınmayacağını şu şekilde karara bağlanmıştır:

Öncelikle belirtmek gerekir ki, 6356 sayılı Kanun’un 19. maddesinin yedinci fıkrasına göre 'İşkolunu değiştirenin sendika üyeliği kendiliğinden sona erer.'

Yetki tespitinde dikkate alınan işçilerden B. K. davalı sendikaya 09/06/2000 tarihinde üye olmuş ise de, anılan işçinin 10/12/2012 ilâ 22/03/2013 tarihleri arasında “Gıda sanayi” işkolunda yer alan işveren yanında çalıştığı, bu suretle sendika üyeliğinin sona erdiği, bu tarihten sonra davalı sendikaya yeniden üye olmadığı görüldüğünden, yetki başvuru tarihinde sendika üyesi olarak kabul edilemeyeceği açıktır.

Yine yetki tespitinde dikkate alınan işçilerden R. P. davalı sendikaya 07/02/2007 tarihinde üye olmuş ise de, anılan işçinin 02/06/2010 ilâ 06/07/2010 tarihleri arasında “Petrol, kimya, lastik, plastik ve ilaç” işkolunda yer alan işveren yanında çalıştığı, bu suretle sendika üyeliğinin sona erdiği, bu tarihten sonra davalı sendikaya yeniden üye olmadığı görüldüğünden, yetki başvuru tarihinde sendika üyesi olarak kabul edilemeyeceği açıktır.

K. B isimli işçinin 22/05/2017 tarihinde işten çıkışı yapılmış ise de, aynı tarihte yeniden işe girişi gerçekleştirildiğinden, anılan işçi yetki tespitinde dikkate alınmalıdır.

Yine H. Ş. isimli işçinin 15/05/2017 tarihinde işten çıkışı yapılmış ise de, aynı tarihte yeniden işe girişi gerçekleştirildiğinden, anılan işçi yetki tespitinde dikkate alınmalıdır.

A.K isimli işçi yetki tespitinde dikkate alınmış ise de, yetki başvuru tarihinden önce işten çıkışı yapıldığından ve buna ilişkin işten ayrılış bildirgesinin de 22/05/2017 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumuna verildiği görüldüğünden, sendika üyesi olan bu işçi de yetki tespitinde dikkate alınmamalıdır.

6356 sayılı Kanun’un 2. maddesinin ikinci fıkrasına göre “İşveren vekilleri, bu Kanunun uygulanması bakımından işveren sayılır.” Aynı maddede işveren vekili kavramı “İşveren adına işletmenin bütününü yönetenler” olarak tanımlanmıştır. Bu anlamda olmak üzere, 6356 sayılı Kanun uygulamasında sadece işletmenin bütününü yöneten işveren vekilleri işveren sayılmakta, işletmenin bütününü yönetmeyen işveren vekilleri ise işçi olarak değerlendirilmektedir.

Dosya kapsamına göre işletmenin bütününü yöneten tek işveren vekilinin V. K olduğunun anlaşılmasına göre, anılan kişi işçi sayısı bakımından dikkate alınmamalıdır. Diğer taraftan Bölge Adliye Mahkemesi kararında belirtilen diğer işveren vekilleri işletmenin bütününü yönetmediğinden işçi sayısında dikkate alınmalıdır.

Bu tespitler çerçevesinde, netice itibariyle başvuru tarihinde yetki tespitinde dikkate alınması gereken işçi sayısının 283 olduğu, sendika üye sayısının ise 139 olduğu anlaşıldığından, sendikanın toplu iş sözleşmesi yapabilmek için gereken çoğunluğu sağlayamadığı açıktır.”

# işkolu, sendika, yetki, yargıtay, işçi, 2022, Genel, işveren, bakanlık